Tekodišišo ye e tseneletšego ya sehlare sa go lwantšha baerase ya hephathaithisi B (HBV) le diphetogo tša go phonyokga moento ka Afrika

Tekodišišo ye e tseneletšego ya sehlare sa go lwantšha baerase ya hephathaithisi B (HBV) le diphetogo tša go phonyokga moento ka Afrika

Boipiletšo bja go tšea magato a tšhoganetšo

Abstract

Dinepo tša tlhabollo ye e matlafetšego tša boditšhabatšhaba tša go fedišwa ga hephathaithisi ya baerase bjalo ka bothata bja ditielo tša maphelo tša mmušo ka 2030 di laetša nyakego ya tšhoganetšo ya go maatlafatša maanophethagatšo a thibelo, phekolo le kalafo.

Diphetogo tše di amanago le go retelela (di-RAM) le diphetogo tša go phonyokga moento (di-VEM) go baerase ya hephathaithisi B (HBV) di ka fokotša katlego ya kalafo le maanophethagatšo ao a lego gona a thibelo.

Dintlha tše tloga di le bohlokwa go ditikologo tše ntši ka Afrika moo go nago le ditiragalo tša godimo tša HBV le phetetšano ya leuba la HIV, eupša tlhokego ya datha ya epidemiolotši ye e tseneletšego le tlhaelelo ya thuto, tša phekolo le tlhokomelo ya diteko tša kalafo.

Go ata ga ditiragalo, phatlalatšo le kamego ya di-RAM le di-VEM ka go bakgathatema bao di hlokomologilwe go dingwalwa tša bjale.

Ka gona re beakantše go akaretša datha ya borwa bja kontinente ya Afrika ka tsela ya tekodišišo ya dingwalwa ye e tseneletšego le tshekatsheko ya datha ya tatelano ye e gatišitšwego, le go ala tše go dathapeisi ya inthaneteng (https://livedataoxford.shinyapps.io/1510659619-3Xkoe2NKkKJ7Drg/).

Bontši bja datha e be e e tšwa go balekane bao ba fetetšanego ba HIV/HBV.

RAM ye e bego e tlwaelegile kudu e be e le rtM204I/V, e ka ba e le noši goba e hlakantšwe le diphetogo tše di amanago le yona, le go hlaotšwego go batho ba bagolo ba go begwago gore ba fahlogela kalafo le bao ba nago le maitemogelo go kalafo.

Gape re lemogile sehlopha sa diphetogo tša rtM204V/I + rtL180M + rtV173L, tše di amantšhwago le go phonyokga moento, go balekane bao ba fetago kelo ya 1/3.

Le ge e le gore tenofovir e na le lepheko la godimo la tlhamegotšini kgahlanong le go retela, ke tlhobaboroko gore datha ye e tšwelelago e šišinye dipholimofimi tšeo di ka amanago le go retela, le ge e le gore kamego ya makgonthe diteko tša sehlare go tše ga e tsebje.

Ka kakaretšo, go na le nyakego ya tšhoganetšo ya go dira ditlhahlobo tše di kaonafetšego tša phekolo, tekolo ye e kaonafetšego ya laporathori ya HBV pele ga le nakong ya therapi, le phatlalatšo ye e kgaotšego ya tenofovir go feta lamivudine e le noši.

Go nyakega datha ye nngwe gore go kaonafatšwe ditsela tša phekolo go bakgathatema le batho ka kakaretšo, tlhokomedišišo le therapi ya HBV go ditikologo tšeo di ka bago kotsing ya go fetetšwa gabonolo.

Summary Title

Go retelela sehlare sa HBV le go phonyokga moento ke bothata bjo bo swanetšego go elwa tlhoko ka tšhoganetšo bja Afrika

Afrika e atile ka ditiragalo tša godimo tša baerase ya hephathaithisi B (HBV) yeo e retelelago moento le sehlare, yeo e hlolago matšhošetši a magolo go maphelo go kontinente ye e lebanego le diphetetšo tša HIV ka bontši.

Banyakišiši ba re Afrika e swanetše go dira dipeeletšo go magato a makaonekaone a phekolo le kalafo ya HBV.

Dinepo tša Tlhabollo ye e Matlafetšego tša United Nations [[United Nations Sustainable Development Goals] (SDG 3) di dira boipiletšo bja gore baerase ya hephathaithisi e fedišwe bjalo ka bothata bjo bo aparetšego ditirelo tša maphelo tša mmušo ka 2030.

Se se šupa go kaonafatša ka moo baerase ya hephathaithisi e thibelwago, e phekolwago le go alafšago.

Le ge go le bjalo, diphetogo tše dingwe tša baerase ya hephathaithisi B (HBV) di fokodiša maitekelo a go e thibela le go e alafa.

Dintlha tše di gona ka kontinenteng ya Afrika moo go atilego ditiragalo tša godimo tša HBV le diphetetšano tša HIV.

Gape go na le datha ye nnyane mabapi le ditiragalo le kamego ya diphetogo tšeo di kgontšhago HBV gore e retelele dihlare tše dingwe goba go phonyokga go itwela ga mašole a mmele ao a tšweleditšwego ke meento.

Ka dinyakišišong tše, banyakišiši ba lekodišišitše datha ye nnyane ye e hwetšagalago ka tikologong ya borwa bja kontinente ya Afrika le go e bea go dathapeisi e tee ya inthaneteng.

Dathapeisi e hlaloša makga a ditiragalo, go ata ga ditiragalo, le go tšwelela gape ga diphetogo tše di amanago le diphetogo tša go retelela sehlare sa HBV (di-RAM) le diphetogo tša go phonyokga moento (di-VEM) ka Afrika.

Banyakišiši ba nyakile tshedimošo go dingwalo tše di gatišitšwego go makgobapuku a ditšenale tša saentshe tša MEDLINE, SCOPUS, le EMBASE, magareng ga Oktobere 2017 le Janeware 2018.

Ba ngwadile ngwaga ya kgatišo, moakanyetšo wa dinyakišišo, bogolo bja sampole, bakgathatema go dinyakišišo, kalafo ya twantšho ya baerase le tshedimošo efe goba efe ya maleba ye e hweditšwwego go kgatišo ye nngwe le ye nngwe.

Ba hweditše phetogo ye e tlwaelegilego kudu ya go amana le go retelela sehlare ka Afrika ye e bitšwago rtM204I/V, ye e lemogilwego go batho ba bagolo bao ba sego ba hwetša kalafo le bao ba e hweditšego.

Dinyakišišo di hweditše diphetogo tša rtM204V/I, rtL180M, le tša rtV173L tše di amanago le go phonyokga moento, tšeo go begilwego gore di gona go bontši bja balekane, e lego dihlopha tša batho bao ba nyakišišwago ka dinyakišišong tše ntši.

Banyakišiši ba lemogile, ka letšhogo, gore sehlare sa tenofovir se bile le ditaetšo tše dingwe tša ka pejana tša gore le sona se ka ba se hlola go retelela sehlare, le ge e le gore sehlare se ga se sa bonwa se ka ba le bokgoni bja go dira seo go fihla gabjale.

Dikutollo di šišinya gore go na le go ata ga godimo ga ditiragalo tša diphetogo tše go bakgathatema ba bangwe ka borwa bja kontinente ya Afrika.

Tlhokego ya methopo e bile le seabe go tlhokego ya tlhahlobo ya temogo ya HBV, kabo ye e sego ya ka mehla ya dihlare, le phihlelelo ye e sa kgotsofatšego go tekolo ya diteko tša kalafo, tšeo ka moka di nago le seabe go go retelela sehlare le moento.

Ye ke tekodišišo ya mathomo ye e tseneletšego yeo e lekodišišago di-RAM le di-VEM tša HBV ka Afrika.

Dikelo tša godimo tša phetetšo ya HBVmagareng ga batho bao ba fetetšwego ke HIV ka ditikologong tše dingwe go akaretša ka nageng ya Cameroon le Afrika Borwa e ka ba sešupo sa gore phetetšo ya HBV e be e sa begwe ka tsela ye e kgotsofatšago nakong ye e fetilego, mohlomongwe ka lebaka la tlhokego ya tlhahlobo ya nako le nako, masolo a temošo ao a sa kgotsofatšego, bogoboga, ditshenyegelo tša godimo le mananeokgoparara ao a fokolago a diteko tša kalafo bathong le laporathori.

Tlhahlobo ya phetetšo ya HBV ga e dirwe nako le nako ka ditikologong tše dintši tša Afrika, ka gona ditiragalo tša nnete le dibopego tša phetetšo ya HBV ga di tsebje.

Banyakišiši ba kgonne fela go lemoga palo ye nnyane kudu ya dinyakišišo tše di gatišitšwego tša balwetši bao ba dirilwego tatelanyo ya ditšini ya HBV.

Se se laetša bothata bjo bogolo kudu bja tlhokomologo ya HBV ka Afrika, le dikarolo tše di sa lemogwego tše itšego tše di amanago le datha ya tatelanyo ya ditšini.

Ka dipoelo tša dinyakišišo tše, banyakišiši ba šišinya peeletšo ya lebakanako le letelele le le matlafetšego la go katološwa ga kabo ye e sa kgaotšego ya dihlare le moento, le go dira ditlhahlobo tša go phekola diphetetšo le go lemoga go retelela sehlare.

Go nyakega datha ye nngwe gore go kaonafatšwe ditsela tša bakgathatema le batho go phekolo ya HBV, tlhokomedišišo le therapi ka tikologong yeo e ka bago kotsing ya go fetetšwa gabonolo ya borwa bja kontinente ya Afrika.