Lešika la SARS-CoV-2 Mohuta wa (A.23.1) wa sepaeke se se fetošitšwego o tšweletše ebile o fekeetša leuba la bjale la Uganda

Diphatišišo tša tšenomiki tša SARS-CoV-2 ka nageng ya Uganda di fana ka sebaka sa go fana ka tlhalošo ye e nepilego ya tlhagelelo ya baerase go naga ye nnyane ye e dikaneditšwego ke dinaga tše dingwe ya ka Bohlabela bja Afrika.

Mo re bontšha phetogo ya bjale ya leuba la ka nageng ka lešika le le tšwelelago le le mpsha la A.23 le le hlagelelago go ba A.23.1 yeo gabjale e lego ketapele go malwetši a Uganda le gona e phatlaletšego go dinaga tše dingwe tše 26.

Le ge e le gore diphetogo tša makgonthe go A.23.1 bjalo ka ge di fetošitšwe di fapana le diphetogo ka go mehuta ya tlhobaelo (VOC), phetogo e bontšha kopanyo go sete ye e swanago ya diprotheine.

Karolo ya go khouta ya proteine ya sepaeke ya A.23.1 e kgobokeditše diphetogo tšeo di swanago le bontši bja diphetogo tše di bonwego go VOC go akaretša phetogo go maemo a 613, e lego phetogo ka lefelong la karoganyo yeo e katološago ntlha ye bohlokwa ya amino esiti, le diphetogo tše ntši ka go tomeine ya N-theminale ya imunotšeniki.

Go feta fao, lešika la A.23.1 le fetoša diphetogo go diprotheine tše di se nago sepaeke tšeo di bontšhwago ke VOC tše dingwe (nsp6, ORF8 le ORF9).

Kamego ya diteko tša kalafo tša mohuta wa A.23.1 ga se ya tšwa e kwagala gabotse, le ge go le bjalo go bohlokwa go tšwela pele go bea leihlo mohuta wo, gammogo le tekolo ya potlako ya ditlamorago tša diphetogo tša protheine ya sepaeke go go šoma ka tshwanelo ga moento.

Banyakišiši ba bega ka ga phetogo ya mohuta wa SARS-CoV-2 go la Uganda

Ka 2021, banyakišiši ba begile gore mohuta o moswa wa SARS-CoV-2, e lego baerase ye e hlolago Covid-19, o hlagile go la Uganda wa phatlalala le dinaga tše dingwe tše 26.

Ba theile mohuta wo leina la “A.23.1”, le go bolela gore bontši bja diphetogo tša ona bo swana le bja diprotheine tšeo banyakišiši ba di lemogilego go mehuta ye mengwe ya tlhobaelo lefaseng ka bophara mo nakong ye.

Ditsebi tša mahlale di lota mohlala ka moo mehuta ya coronavirus e fetogago gore ba kgone go kwešiša bokaone ka moo meento e ka šomago bokaone twantšhong ya mehuta ye meswa.

Covid-19 e bolaile batho ba bantši go ralala le lefase.

Go tshepedišo ye e tsebjago bjalo ka diphatišišo tša tšenomiki, ditsebi tša mahlale di bea leihlo ka moo ditlhamegotšini le diprotheine tša baerase di fetogago ge di phatlalala.

Ba šomiša tshedimošo ye go laola bolwetši le go hlahla go tšweletšwa ga moento.

Mohlala, ka go kwešiša sebopego sa diprotheine tša sepaeke sa baerase, banyakišiši ba ka akanyetša meento yeo e nepago bokaone diprotheine tšeo go thuša go thibela baerase gore e se tsene go disele tša motho.

Ka dinyakišišong tše, banyakišiši ba lebeletše kudukudu ka moo SARS-CoV-2 e bego e fetoga ka gona ka nageng ga Uganda.

Banyakišiši ba laeditše ditatelantšho tša ditlhamegotšini tša baerase go disampole tše di nago le phetetšo ya COVID-19 tše di kgobokeditšwego nageng ya Uganda ka bophara.

Ba šomišitše softewere ya khomphutha go lota mohlala wa lešika (goba histori ya lapa) ya mohuta o moswa wo ba o hlaotšego ka tsela ye (wo o bitšwago A.23.1), le gona ba kgonne go bona moo mohuta o welago gona go lešika la SARS-CoV-2.

Dipoelo tša bona di bontšhitše gore mohuta wa A.23.1 o fetogile go tšwa go mohuta o mongwe wo o bitšwago A.23, le gona o lemogilwe go 90% tša disampole ka moka tše di nago le phetetšo.

Ka mantšu a mangwe, e laotše disampole tša Uganda go tloga ka Oktobere 2020.

Ba hweditše le gore mohuta wa A.23.1 o be o na le diphetogo tše mmalwa ka go protheine ya sepaeke ye e swanago le diphetogo tše di bonwego go mehuta ye mengwe ya tlhobaetšo.

Diphetogo di ka baka kgonagalo ye ntši ya gore mohuta o phatlaletšege gabonolo (o phatlalale ka lebelo), le go retelela meento le dikalafo kudu.

Dinyakišišo di tlaleletša go maitekelo a bjale a go latelanya mehuta ya SARS-CoV-2 lefaseng ka bophara.

Dipoelo di tlaleletša go bohlatse bjo bo golelago pele bja gore SARS-CoV-2 e fetoga ka lebelo ge e le gare a phatlalala go fetela batho ba bantši le go efoga meento.

Le ge go le bjalo, go hlokega dinyakišišo tše ntši go kwešiša thwii gore diabe goba mešomo ya diphetogo tša diprotheine tša sepaeke go mohuta wa A.23.1 e ka ba dife.

Banyakišiši ba šišinya gore go dirwe diphatišišo tše ntši tša tšenomiki go re thuša go kwešiša ka moo mehuta ya dibaerase e iphemelago go meento ye e hwetšagalago ka Uganda le dinageng tše dingwe.

Ba bolela gape gore go bea leihlo mosepelo ya boditšhabatšhaba go bohlokwa gore banyakišiši ba kgone go kwešiša bokaone ka moo baerase e phatlalalago ka gona ka nageng.