Description
Summary of the research article published under the DOI: 10.1101/2020.04.21.20074435
Northern Sotho translation of DOI: 10.1101/2020.04.21.20074435)
Athekele: Diphetogo tša lebakanyana mafelong ka ga go phulega ga leuba la COVID-19 ka Afrika (https://doi.org/10.1101/2020.04.21.20074435)
Kakaretšo:
Coronavirus (COVID-19) ye e bakilwego ke bolwetši bjo bo kekilego kudu bja go hema bja 2 (SARS-CoV-2), bo thomile go tšwelela ka toropokgolong ya Wuhan, ka China ka Desemere 2019. Le ge go le bjale, bolwetši bjo bo phulegile ka Afrika moragonyana, gomme bo phatlaletše ka dinageng ka moka. Re fana ka diphetogo tša lebakanyana mafelong tša ka pela mabapi le COVID-19 mo matšatšing a 62 ka morago ga ge bolwetši bjo bo phulegile ka khonthinenteng ya Afrika. Re šomišitše mokgwatirišo wa magato a mabedi wa Poisson go sekaseka ka nako e tee dipalo tša lefeela le go hlaga kgafetšakgafetša ya bolwetši. Re sekaseka diabe tše bohlokwa tša bokgoni bja tlhokomelo ya maphelo go akaretšwa mepete ya sepetlele le dingaka tša maphelo tše mmalwa ka dinageng tše di fapafapanego. Dipoelo di laetša gore go phulega ga leuba le go a fapana go ya ka mafelo go ralala le Afrika fao go bonagalago go phulega ga bolwetši kudu ka dinagamabapi kudukudu ka Bodikela le Leboa la Afrika. Bothata bja bolwetši bjo (ka balwetši ba 100,000) bo itemogetšwe kudu ka Djibouti Tunisia, Morocco le Algeria. Mo nakong ya lebakanyana, mo dibekeng tša mathomo tše 4, bothata bja bolwetši bjo bo bile godimodimo ka Senegal, Egypt le ka Mauritania, eupša magareng ga Aprele bothata bjo bo ile bja fetela ka Somalia, Chad, Guinea, Tanzania, Gabon, Sudan, le Zimbabwe. Mo lebakeng le, Namibia, Angola, South Sudan, Burundi le Uganda di na le bothata bja fase ka ga bolwetši bjo. Dikutollo tše di ka ba mohola ge re phethagatša tsenogare mabapi le malwetši le kabo ya methopo ye e sa hwetšagalego gabonolo go eya ka go fetogafetoga ga sebopego sa bolwetši.
Athekele: Diphetogo tša lebakanyana mafelong ka ga go phulega ga leuba la COVID-19 ka Afrika (https://doi.org/10.1101/2020.04.21.20074435)
Kakaretšo go mang le mang
Ka fao COVID-19 e phatlalalago ka Afrika mo nakong ye itšego
Banyakišiši ba šomišitše mekgwa ya dipalopalo go hlakanya gore ke kae mo Afrika fao diphetetšo tša COVID-19 di bego di le tše ntši kudu, le gore baerase ye e phatlaletše ka pela bjang ka dikarolong tšeo di phatlaletšego tša ka khonthinenteng.
Ba utollotše gore Bodikela le Leboa la Afrika ke tšona tšeo di amegilego kudu ka kakaretšo, mola e le gore bolwetši bjona bo phatlalala ka lebelo kudu ka Leboa la Afrika gomme bja tsena ka bogare le borwa bja Afrika. Ba utollotše gore mellwane ya mabapi le maeto e raloka tema ye bohlokwa go fokotša go phatlalala ga COVID-19 le go šomiša methopo ya tlhokomelo ya maphelo yeo e sa hwetšagalego gabonolo kudu.
Bolwetši bja coronavirus (COVID-19), bjo bo bakwago ke coronavirus ya go šitiša go hema (SARS-CoV-2) bo thomile go tšwelela ka toropokgolong ya Wuhan, ka China ka Desemere 2019, gomme bo fihlile moragonyana ka Afrika eupša bja phatlalala ka lebelo ka nageng ye nngwe le ye nngwe ka mo khonthinenteng.
Banyakišiši ba ile ba hlama sebopego seo se kwešišegago mabapi le gore go hwetšagala ga dingaka le mafelo a mangwe a tlhokomelo ya maphelo di amile gore diphetetšo tša COVID-19 di hlagile kae le gona bjang. Dipoelo di ka thuša mebušo go aba methopo ya tlhokomelo ya maphelo ye e sa hwetšagalego gabonolo fao di hlokegago kudu.
Go kwešiša gore se se diregilego bjang, banyakišiši ba šomišitše mokgwa wa dipalopalo wa Poisson go tseba gore diphetetšo tša COVID-19 di diregile neng le gona kae ka Afrika mo matšatšing a 62, go thoma ka la 14 Feperware 2020 go fihla ka la 15 Aprele 2020. Ba šomišitše tshedimošo ye ba e hwetšago setšhabeng yeo e beilwego ke Mokgatlo wa Maphelo wa Lefase, dinageng tše 47.
Dipoelo di laeditše gore Senegal, Egypt, le Mauritania di bile dinaga tša mathomo tša go itemogela seabe se segolo sa diphetetšo mo dibekeng tše nne. Ba utollotše gore Djibouti, Tunisia, Morocco, le Algeria, di bile dinaga tšeo di amegilego kudu ka diphetetšo go batho ba 100 000 tšeo di hlagilego mo matšatšing a 62.
Mekgwa ya dipalopalo ya dinyakišišo go ra gore banyakišiši ba swanetše go aroganya mabakanako a dinyakišišo ka diripa tša nako tša dibeke tše tshela tše di lekanago. Dinyakišišišo di šitišwa ke tlhokego ya tshedimošo mo dibekeng tša mathomo tše nne ka fao banyakišiši ba ile ba bona dibeke tša mathomo tše nne bjalo ka beke e tee, gomme ba lekanya beke ye ya kgwedi le dibeke tše di šetšego.
Dinyakišišo tše di laetša gore baeti ba dinaga tša ka ntle bao ba tsenago ka khonthinenteng ke bona bao ba tlilego le COVID-19, le gape gore taolompe ya mellwane le tlhokego ya dikiletšo tša maeto ka khonthinenteng go bakile go phatlalala ga diphetetšo go tšwela pele.
Amharic translation of 'The spatio-temporal epidemic dynamics of COVID-19 outbreak in Africa' - DOI: 10.21428/3b2160cd.c693b0f0
Hausa summary translation of DOI: 10.1101/2020.04.21.20074435
Luganda translation summary of DOI: 10.1101/2020.04.21.20074435
Zulu translation summary of: The spatio-temporal epidemic dynamics of COVID-19 outbreak in AfricaEzra Gayawan, Olawale Awe, Bamidele M Oseni, Ikemefuna C. Uzochukwu, Adeshindola Samuel, Damon P Eisen, Oyelola A AdegboyemedRxiv 2020.04.21.20074435; doi: